Kartels, Kogels en Corruptiebeteugeling – een Verhaal van het Zuiden

Criminologie associeert corruptie vaker met derdewereldlanden dan met maatschappelijke problemen van westerse welvarende landen. Naar aanleiding van die derdewereldlanden, ook gekend als het ‘zich nog ontwikkelende Zuiden’, doet de beschikbare literatuur bovendien een hechte band veronderstellen tussen georganiseerde misdaad en corruptie, al wordt toegegeven dat de illegale aard van beide empirisch onderzoek belemmert. De gebruikelijke criminologische belichting levert bijgevolg geen beeld op waarvan de waarachtigheid is verzekerd. Dit beeld laat zich alvast aanscherpen naar aanleiding van georganiseerde misdaad die verband houdt met de productie en export van cocaïne. Die thematische vernauwing brengt een afbakening mee van de te beschouwen derdewereld regio, tot een handvol Latijns-Amerikaanse landen waar deze misdaad wordt vermoed: Bolivië, Colombia, Mexico en Peru. In deze bijdrage wordt dan eerst de ruimere regionale context van deze landen verkend, en wordt deze gepositioneerd ten aanzien van andere landen uit het Zuiden. Daartoe wordt gebruik gemaakt van rapporten van gespecialiseerde niet-gouvernementele organisaties, zoals Transparency International (TI) en Global Integrity (GI), en van studies van het United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) - het adviesorgaan van de Verenigde Naties dat actief is in de misdaadbestrijding. Er wordt ook verwezen naar werkzaamheden van gerechtelijke en andere overheden uit de betreffende landen. Met die oefening wordt de aard en omvang ingeschat van de corruptie die de illegale productie en export van cocaïne genereert, maar ook van de reactie tegen die corruptie. Daarbij wordt eveneens ingegaan op indicatoren van dodelijk geweld in bronlanden van de cocaïne economie.